İmam Əli

Doğru cavab **B) Kumeyl duasıdır. Kumeyl ibn Ziyad, İmam Əlinin (ə) yaxın səhabələrindən biri idi və ona aid edilən məşhur dua **Dua Kumeyl**dir. Bu dua, İmam Əli (ə) tərəfindən Kumeyl ibn Ziyada öyrədilmişdir və dərin mənəvi və irfani məzmun daşıyır. Dua Kumeyl, Allahın gözəl adlarını və sifətlərini zikr edərək, Ondan bağışlanma, mərhəmət və hidayət istəməyə yönəlmişdir. Bu dua, insanın Allah qarşısında acizliyini və Ona olan ehtiyacını ifadə edir. Dua Kumeyl, xüsusilə **cümə axşamı gecələri** oxunması tövsiyə edilən dualardan biridir və İslam dünyasında geniş yayılmışdır. İmam Əli (ə) bu duanı Kumeyl ibn Ziyada öyrədərkən ona bildirmişdi ki, bu dua insanın günahlarının bağışlanmasına, ruzisinin artmasına və düşmənlərin şərindən qorunmasına səbəb ola bilər. Dua Kumeyl, Allahın mərhəmətinə sığınmaq və Ona yaxınlaşmaq üçün ən təsirli dualardan biri hesab edilir.

Əhli-Beyt hədislərinə əsasən, İmam Əli (ə) və Xanım Fatimənin (s.ə) nikahı **Allahın əmri ilə** baş tutmuşdur. Peyğəmbər (s) bu evliliyin ilahi bir qərar olduğunu bildirmiş və nikah xütbəsini şəxsən oxumuşdur. Hədislərdə qeyd olunur ki, İmam Əlidən (ə) əvvəl bir neçə səhabə Xanım Fatiməyə (s.ə) elçi düşmüşdü. Peyğəmbər (s) onların təklifini qəbul etməmiş və buyurmuşdu: **"Fatimənin (s.ə) evliliyi Allahın əlindədir."** Daha sonra İmam Əli (ə) elçi düşdü və Peyğəmbər (s) bu evliliyi qəbul edərək nikah xütbəsini oxudu. Nikah xütbəsində Peyğəmbər (s) buyurdu: **"Allah mənə Fatiməni (s.ə) Əli (ə) ilə evləndirməyi əmr etdi və o da buna razılıq verdi."** Bu hədislərə əsasən, bu evlilik yalnız dünyəvi bir qərar deyil, eyni zamanda **ilahi bir təqdir** idi. Hədislərdə həmçinin qeyd olunur ki, İmam Əli (ə) və Xanım Fatimənin (s.ə) nikahı **göydə mələklər tərəfindən qeyd edilmişdir**. Peyğəmbər (s) buyurmuşdur: **"Mən səni yer üzündə Fatimə (s.ə) ilə evləndirmədən əvvəl Allah göydə səni onunla evləndirdi."** Bu hədis, bu evliliyin xüsusi bir ilahi qərar olduğunu vurğulayır. Nikahın mehriyyəsi **500 dirhəm** olmuşdur. İmam Əli (ə) zirehini sataraq bu məbləği ödəyib, Peyğəmbər (s) isə həmin pulla Xanım Fatimənin (s.ə) cehizini almışdır. Nikah gecəsində isə Peyğəmbər (s) Mədinə əhalisinə yemək ehsanı vermişdir. Bu evlilik **İslam tarixində ən müqəddəs və nümunəvi ailə quruluşlarından biri** hesab edilir və şiə etiqadına görə, Allahın istəyi ilə baş vermişdir.

İmam Əli (ə.s) **İslam tarixində ən fəzilətli və dəyərli şəxsiyyətlərdən biri** hesab olunur. Onun fəzilətləri Quranda, hədislərdə və tarixi mənbələrdə geniş şəkildə qeyd edilmişdir. ### **İmam Əlinin (ə) əsas fəzilətləri:** ✅ **Elmi və hikməti** – Peyğəmbər (s) buyurmuşdur: **"Mən elmin şəhəriyəm, Əli isə onun qapısıdır."** ✅ **Şücaəti və cəsarəti** – Bədr, Uhud və Xəndək döyüşlərində misilsiz igidlik göstərmişdir. ✅ **Ədaləti və insafı** – Xəlifə olduğu dövrdə ədalətli idarəçilik nümunəsi göstərmişdir. ✅ **İbadəti və təqvası** – Gecələr ibadət edər, Allahla dərin əlaqə qurardı. ✅ **Fədakarlığı və sədaqəti** – Peyğəmbərin (s) hicrəti zamanı onun yatağında yataraq canını fəda etmişdir. ✅ **Vilayəti və imaməti** – Qədir-Xum hadisəsində Peyğəmbər (s) onu ümmətin rəhbəri elan etmişdir.

📖 **Cavab:** Mürtəza ləqəbi **İmam Əli (ə)**-yə məxsusdur və o, **Allahın vəlisi** olaraq tanınır. 📜 **İzah:** - **Mürtəza** "Allah tərəfindən seçilmiş və razı görülmüş" mənasını verir. - **İmam Əli (ə), Peyğəmbər (s) tərəfindən İslamın haqq və ədalət rəhbəri olaraq təyin olunmuşdur**. - **O, Allahın vəlisi, yəni Allahın təyin etdiyi rəhbər və haqqın mühafizəçisi olmuşdur**. 📜 **Əhli-Beyt mənbələrində:** - **İmam Əli (ə) haqq və ədalətin simvolu hesab edilir**. - **Onun şücaəti, elmi və hikməti İslam tarixində böyük əhəmiyyətə malikdir**. - **Quran ayələrində və Peyğəmbərin (s) hədislərində İmam Əlinin (ə) vilayət məqamı təsdiqlənmişdir**. 📖 **Nəticə:** İmam Əli (ə) **Mürtəza ləqəbi ilə tanınmış, Allahın vəlisi və İslamın haqq rəhbəri olmuşdur**.

📖 **Cavab:** İmam Əli (ə) **İraqın Nəcəf şəhərində dəfn olunmuşdur**. 📜 **Tarixi faktlar:** - **O, hicrətin 40-cı ilində Kufə məscidində qılınc zərbəsi ilə yaralanmış və üç gün sonra şəhadətə çatmışdır**. - **İmam Əli (ə) öz vəsiyyətinə əsasən gizli şəkildə dəfn edilmişdir**. - **Sonralar onun məzarı aşkar edilmiş və Nəcəf şəhəri şiələr üçün müqəddəs ziyarətgah olmuşdur**. 📜 **Əhli-Beyt mənbələrində:** - **İmam Əli (ə) haqq və ədalətin simvolu hesab edilir**. - **Onun türbəsi İslam dünyasında mühüm dini mərkəzlərdən biridir**. 📖 **Nəticə:** İmam Əli (ə) **Nəcəf şəhərində dəfn olunmuş və onun məzarı müsəlmanlar üçün müqəddəs ziyarətgah olmuşdur**.

📖 **Cavab:** İmam Əli (ə) **Əbdürrəhman ibn Mülcəm** tərəfindən şəhadətə çatmışdır. 📜 **Hadisənin təfərrüatı:** - **Hicrətin 40-cı ilində, Ramazan ayının 19-da Kufə məscidində sübh namazı zamanı qılınc zərbəsi ilə yaralanmışdır**. - **İmam Əli (ə) üç gün sonra, Ramazan ayının 21-də şəhadətə çatmışdır**. - **İbn Mülcəm xəvaric firqəsinə mənsub idi və İmam Əli (ə)-yə qarşı sui-qəsd hazırlamışdı**. 📜 **Təhlil:** - **İmam Əli (ə)-nin şəhadəti İslam tarixində mühüm hadisələrdən biridir**. - **Onun şəhadəti haqq və ədalət uğrunda mübarizənin simvolu olmuşdur**. - **Nəcəf şəhərində dəfn edilmiş və məzarı müsəlmanlar üçün müqəddəs ziyarətgahdır**.

İmam Əli (ə) **63 il yaşamış və ömrünü İslamın yayılmasına həsr etmişdir**.

📖 **Cavab:** İmam Əli (ə) **hicrətin 40-cı ilində, Ramazan ayının 21-də şəhadətə çatmışdır**

📖 **Doğru cavab:** **A) Müqəddəs Məkkə evində** 📜 **İzah:** İmam Əli (ə) **Məkkədə, Kəbə evində dünyaya gəlmişdir**. - **O, rəcəb ayının 13-də, hicrətdən 23 il əvvəl doğulmuşdur**. - **İslam tarixində Kəbədə doğulan yeganə şəxsiyyət hesab edilir**. - **Bu hadisə həm şiə, həm də sünni mənbələrində qeyd olunmuşdur**. 📜 **Əlavə məlumat:** - **Atası:** Əbu Talib. - **Anası:** Fatimə bint Əsəd. - **Peyğəmbər (s)-in əmisi oğlu və kürəkəni olmuşdur**. 📖 **Nəticə:** İmam Əli (ə) **Məkkədə, Kəbə evində dünyaya gəlmiş və bu hadisə İslam tarixində mühüm əhəmiyyətə malikdir**.

📖 **Doğru cavab:** **D) Əbul-Qasim** 📜 **İzah:** İmam Əli (ə) **Əbul-Həsən**, **Əbul-Həsəneyn** və **Əbu Turab** künyələri ilə tanınmışdır. Lakin **Əbul-Qasim** künyəsi **Peyğəmbər Məhəmməd (s)-ə** aiddir. 📜 **Əlavə məlumat:** - **Əbul-Həsən** – İmam Həsənin (ə) atası olduğu üçün bu künyə ilə tanınmışdır. - **Əbul-Həsəneyn** – İmam Həsən (ə) və İmam Hüseynin (ə) atası olduğu üçün bu künyə ona aid edilmişdir. - **Əbu Turab** – Peyğəmbər (s) tərəfindən ona verilmiş künyədir və "torpağın atası" mənasını daşıyır. - **Əbul-Qasim** – Peyğəmbər Məhəmməd (s)-in künyəsidir və onun oğlu Qasimin adına istinad edir. 📖 **Nəticə:** İmam Əli (ə) **Əbul-Qasim künyəsi ilə tanınmamışdır, çünki bu künyə Peyğəmbər Məhəmməd (s)-ə məxsusdur**.